Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 2009

Ανθρώπινη οικονομική γεωγραφία - 6

Ακόμα κι οι Αβορίγινες, λαός 410.000 ατόμων που ζει στην Αυστραλία ακολουθώντας τον παραδοσιακό νομαδικό τρόπο ζωής, συχνά υιοθετούν κάποια τεχνολογικά επιτεύγματα όπως το τηλέφωνο.
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ - Ο ΑΝΟΡΓΑΝΩΤΟΣ ΧΩΡΟΣ
Α. 2. Τοπικά παραδείγματα - 3
Οι πληθυσμοί των αρχιπελαγών του Ειρηνικού Ωκεανού μοιάζουν ότι έχουν προσαρμοστεί αρκετά καλά στο νησιωτικό και θαλασσινό τους περιβάλλον. Όπως όμως συμβαίνει και με τις μεγάλες νομαδικές ομάδες της ερήμου, η προσαρμογή τους είναι ακόμα μια υποταγή : με το βαρύ αντίτιμο της διαβίωσης στην άγρια φύση, η ομάδα επιβιώνει στο μέτρο κατά το οποίο τα μέλη της έχουν μάθει να διαφεύγουν από τους κινδύνους που απειλούν τη ζωή τους και την περιπέτεια που συνεπάγεται η καθημερινή αναζήτηση τροφής. Η υψηλή γονιμότητα εξασφαλίζει μια εύθραυστη ισορροπία μεταξύ των γεννήσεων και της υψηλής θνησιμότητας.
Εδώ, η ζωή της ομάδας βασίζεται στο ψάρεμα που αντιμετωπίζεται μ’ ελαφρά πλεούμενα τα οποία ξεκινούν από προστατευμένες λιμνοθάλασσες κι εκτίθενται σε θυελλώδεις καταιγίδες. Οι θάλασσες αυτές, μέσα στις οποίες ζουν καρχαρίες, σκυλόψαρα και μικρά κήτη, είναι πλούσιες σε ψάρια. Kαι, στο σημείο που η δημογραφική πίεση δεν οδηγεί σε μεγάλες απολήψεις πανίδας κατά μήκος των ακτών, η ισορροπία μεταξύ της ανανέωσης των πόρων και της απόληψης των ανθρώπων διατηρείται. Η απομόνωση - η οποία διαταράσσεται όλο και πιο συχνά - είναι η εγγύηση διαιώνισης αυτού του είδους ζωής.
Όμως, η διείσδυση του στόλου της βιομηχανικής αλιείας στους παραδοσιακούς τομείς, η δημιουργία βάσεων κι εργαστηρίων για στρατιωτικούς σκοπούς, η κίνηση πλοίων κι αεροπλάνων κι ο μεγάλος διεθνής τουρισμός, είναι παράγοντες που αναπτύσσουν έναν ρόλο ανάλογο της εκμετάλλευσης του πετρελαίου των ερήμων που κάποτε διέσχιζαν οι νομάδες.
Καθώς νέα συστήματα επηρεάζουν τον χώρο του με τρόπους εντελώς ξένους γι' αυτόν, ο ιθαγενής βγαίνει από ένα οικείο περιβάλλον επί του οποίου δεν μπόρεσε ποτέ να κυριαρχήσει. Κατά την διάρκεια του εκπολιτισμού του, εξαφανίζεται : μετατρέπεται σ' έναν έγχρωμο εργάτη ανάμεσα σε άλλους, οδηγό ατμόπλοιου ή σερβιτόρο εστιατορίου, στην υπηρεσία οικονομιών που κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. Κι αυτό, τη στιγμή που η εισαγωγή της υγιεινής και της ιατρικής καθώς κι η αντικατάσταση των επικίνδυνων παραδοσιακών τεχνικών με ασφαλέστερες, θεωρητικά, θα επέτρεπε στην ανθρώπινη ομάδα να μεγαλώσει αριθμητικά με ταχύτερο ρυθμό και να ξεπεράσει την εύθραυστη ισορροπία της απομόνωσης.
Πηγές στοιχείων : Pierre George, Η κοινωνική κι οικονομική οργάνωση στη Γη , Έκδοση του Πανεπιστημίου Παρισιού, 1968, Franco Angeli Editore, Milano 1972 - 1975, Robert Winston, Άνθρωπος, Ο απόλυτος εικονογραφημένος οδηγός, Δομή 2006.
Μετάφραση από τα Ιταλικά : Σ. Πάνου, Σεπτέμβριος 2009.