Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2008

Τα ημερολόγια των Μάγια

Ο Κώδικας της Μαδρίτης
Οράματα και προφητείες
Time - Life books, Αλκυών 1990
Οι Ευρωπαίοι κι οι Αμερικανοί κατανοούν τον χρόνο τμηματικά. Αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο σαν γραμμικά διαστήματα με αρχή και τέλος - ημέρες, εβδομάδες, μήνες, χρόνια, αιώνες - και κάθε διάστημα γεμίζει με γεγονότα κι αποθηκεύεται, ενώ παράλληλα αποκαθίσταται, μέσα στην ατέρμονη πορεία του χρόνου, από ένα καινούργιο, παρθένο τμήμα, λίγο πολύ ταυτόσημο μ' αυτό που προηγήθηκε και μ' εκείνο που ακολουθεί.
Οι αρχαίοι Μάγια της Κεντρικής Αμερικής έβλεπαν τα πράγματα πολύ διαφορετικά. Γι' αυτούς, καμμία ημέρα δεν έμοιαζε με τις άλλες. Αποτελούσε μοναδική οντότητα που εγκυμονούσε μεγάλης σημασίας στοιχεία για το μέλλον. Οι Μάγια αντιλαμβανόταν τον χρόνο σαν μια συναρμογή τροχών, όπου θεϊκές, ανθρώπινες και φυσικές δυνάμεις εμπλεκόταν σε μια αδιατάρακτη συμφωνία. Δημιούργησαν έτσι το πιο ακριβές ημερολόγιο στην ανθρώπινη ιστορία.
Χρησιμοποιώντας ακριβείς μετρήσεις της κίνησης της Γης και των κύκλων του Ήλιου και της Σελήνης, δημιούργησαν ένα ηλιακό 365 ημερών κι ένα ιερό 260 ημερών. Η συναρμογή των δύο έδινε κύκλους των 52 ετών. Η ακρίβεια των δύο αυτών ημερολογίων ήταν εντυπωσιακή, με δεδομένο ότι ο χρόνος κι η θρησκεία ήταν δυό στοιχεία αδιαχώρητα και συνύπαρκτα για τους Μάγια.
Κάθε μέρα, χρόνος, δεκαετία, αιώνας, χιλιετία, είχαν ξεχωριστό Θεό κι όλοι αυτοί οι Θεϊκοί φορείς συμπλεκόταν σε μια συνεχή και κυκλική σκυταλοδρομία, μ' ενδιάμεσα χρονικά διαστήματα από Θεό σε Θεό.
Μόνο τέσσερα μείζονα γραπτά μνημεία από την κλασσική περίοδο των Μάγια ( 250 - 900 ) γλύτωσαν από την Ισπανική κατάκτηση της Κεντρικής Αμερικής. Στην φωτογραφία πάνω, βλέπουμε τμήμα ενός από αυτά, που είναι γνωστό ως κώδικας της Μαδρίτης. Είναι ένα είδος αλμανάκ για τον αγρότη, ζωγραφισμένο από κάποιον άγνωστο γραμματικό της εποχής εκείνης σε χαρτί από φλοιό συκιάς. Σώζεται στο Μουσείο της Αμερικής, στη Μαδρίτη.
Κατά την τελετή της μαντείας, οι ιερείς ξεχώριζαν πιθανότατα σπόρους καλαμποκιού από ένα τυχαίο σωρό, ενώ παράλληλα διάβαζαν τον κώδικα από δεξιά προς τ' αριστερά. Για κάθε μέρα, ξεχώριζαν ένα σπόρο. Η μέρα στην οποία έφταναν όταν τέλειωνε ο σωρός του καλαμποκιού, έδινε και τον χρησμό.
Αριστερά στη φωτογραφία για παράδειγμα, απεικονίζεται ο Θεός του θανάτου, στολισμένος στο κεφάλι, τους καρπούς και τους αστραγάλους με κουδουνάκια, που οι Μάγια ονόμαζαν " μάτια του θανάτου. " Πάνω από το κεφάλι του είναι ζωγραφισμένο ένα ιερογλυφικό που προφητεύει αρρώστια και θάνατο. Αν το τέλος του σωρού του καλαμποκιού τύχαινε να συμπέσει μ' αυτή την ημέρα, προμηνυόταν μεγάλη κακοτυχία.
Πηγή στοιχείων : Οράματα και προφητείες, Time - Life books, Αλκυών 1990